کد مطلب:20757 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

خداوند هرگز از گروه فاسقان راضي نخواند شد. (توبه، 96) لطفاً بفرماييد: 1. فاسقان چه كساني هستند و فاسق كيست؟ 2. آيا خداوند با توبه نيز از فاسق راضي نميشود؟

1. منظور از فاسقان، در اين آية شريفه، منافقان هستند، زيرا اين سلسله از آيات، دربارة كارهاي شيطانيِ منافقان است كه به همراه پيامبر اكرمبه جنگ نرفتند و در مدينه ماندند; و هنگامي كه آن حضرت، از تبوك بازگشت، دستور داد هيچ كس با آنها ننشيند و سخن نگويد; آنها كه خود را در فشار شديد اجتماعي ديدند، در مقام عذر خواهي برآمدند و آيات فوق، نازل شد و وضع آنها را مشخص ساخت، و پرده از روي كارهايشان برداشت، و به مسلمانان هشدار داد كه فريب اعمال رياكارانه و سخنان به ظاهر دلپذير آنها را نخورند.

روشن است كه اين آية شريفه، ويژة منافقان در آن مقطع از زمان نيست، بلكه شامل تمام منافقاني كه اين خصوصيات را داشته باشند نيز ميشود.

فسق، به معناي خروج از حق است: كانَ مِنَ الجِنِّ فَفَسَقَ عَن اَمرِ رَبِّه;(كهف،50) او ]ابليس[ از جن بود و از دستور خدايش خارج شد و اطاعت نكرد. از اين رو فسق معناي وسيعي دارد، و هر گونه نافرماني و خروج از راه و رسم بندگي خدا را شامل ميشود. بنابراين، كافر، فاسق است كه به طور كامل، از شرع خارج شده است; گناه كار هم فاسق است كه نسبت به گناه خود، از شرع و حق، كنار رفته است; منافق نيز، نسبت به ناهنجاري ظاهري و باطني كه دارد فاسق ميباشد و...( ر.ك: قاموس قرآن، قرشي، ج 5، ص 176، دارالكتب الاسلامية / تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ترجمة آقاي موسوي همداني، ج 9، ص 570 ـ 580، بنياد علمي و فكري علامه; / تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 5، ص 245 و ج 8، ص 90 و 91، دارالكتب الاسلامية. )

2. توبة واقعي، سبب بخشيدگي كارهاي بد گذشته، از جمله نفاق است: يـَاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا توبوا اِلَي اللّهِ تَوبَةً نَصوحـًا عَسيَ رَبُّكُم اَن يُكَفِّرَ عَنكُم سَيِّ ?‹اتِكُم ويُدخِلَكُم جَنّـَتٍ تَجري مِن تَحتِهَا الاَنهـَر;(تحريم،8) اي كساني كه ايمان آوردهايد! به سوي خدا توبه كنيد، توبهاي خالص، اميد است ]با اين كار[ پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغهايي از بهشت كه نهرها از زير درختانش جاري است، وارد كند... اما از فضاي آيات، مورد بحث، و شأن نزول آن، استفاده ميشود، منافقاني كه به قصد عذر خواهي آمدند، و به دنبال كسب رضايت پيامبر9 و مؤمنان بودند، و حتي به خدا قسم ميخوردند، هرگز راست نميگفتند، بلكه، به خاطرِ فشارِ شديدِ اجتماعي، دست به چنين مكر و حيلهاي زدند، و چون خداوند آگاه از درون آنها است، هشدار ميدهد كه نه خداوند هرگز از چنين افرادي راضي ميشود، و نه شما راضي شويد، چون حالتهاي نفاق، چيزي جز فسق نيست.( ر.ك: تفسير الميزان، همان، ص 570 و 571 / تفسير نمونه، همان، ص 87 ـ 89. )